Education

Permanent URI for this community

https://hdl.handle.net/20.500.14540/59

Browse

Now showing 1 - 3 of 3

Awareness and Practices of Tharu Women on Depo- Provera Injection in Katahri VDC, Morang
(Department of Health Education, 2011) Khatiwada, Kusum
This is a field base study which is conducted to find out the awareness and practices of Tharu women on Depo-Provera injection in Katahari VDC Morang Districts. 60 respondents (15-49 years) married Tharu women were selected. The main objective of this study is to analyze the level of awareness and practices of the Tharu women. However, the followings are the specific objectives of the study: to analyze the KAP of married Tharu women about Depo-Provera, to identify the problems related to the use of family planning methods, and to find out access of Depo-Provera to Tharu community of Katahari VDC. Interview schedule was formulated to collect the information of the respondent. Data were carefully checked and analyzed according to the objectives of the study. Nepal is a kaleidoscope of a number of communities. Here live many different different castes, races, and ethnic groups. They have special beliefs, identities and behaviors. Therefore, health related practices differ across communities. So far, there is no specific study on Tharus regarding family planning. Likewise GOs and NGOs are working in this field but there is no concrete evidence of effectiveness or achievement in practice of family planning in the context of Tharu women. Therefore, the problem is stated as "Awareness and Practices of Tharu women on Depo-Provera Injection in Katahari VDC of Morang District". Males are more educated in comparison to their female counterparts. Compared to 27.27 percent of male population have received primary and 29.09 percent secondary level of education- only 12.28 percent and 14.04 percent women have received primary and secondary education respectively. Similarly, Compared to male illiteracy of 21.82 percentage; 63.16 percent women had not received any formal education. And 18.18 percent of male have received higher level of education but only 3.51 percent of women have received higher level of education. This indicates a gender bias in educational status. More respondents (68.33) percent of total have got married between 13-18 years. Among them 13.33 percent, 11.67 percent and 3.33 percent have got married between the age of 19-21 years, 10-12 years and 22-24 years respectively. 46.67 percent of husbands of the respondents were married between the ages of 16-18 years, followed by 19-21 years 21.67 percent, 13-15 years 16.67 percent and 10-12 years and 22-24 years 8.33 percent and 6.67 percent respectively which is low as the average age at marriage for male is 23.6 years and 20.3 years for female. In this study, most of the respondents were informed about the devices through health workers because reaching health facility in the Tarai is easy due to favorable geographic condition. It may be attributed to the low literacy rate; very few percent of the respondents were well-versed through their spouses. Among the respondents 66.67 percent are found practicing injection Depo-Provera to delay pregnancy and 33.33 percent never practiced this contraceptive. Of all the respondents who were using injection Depo-Provera have the willingness to continue it, and 25 percent of the respondents who were not using, reported that they intend to use this device in upcoming days. On the other hand, 75 percent of the non–user respondents said that they would not use any of the contraceptive methods in future. The public sector is the predominant source of the Depo-Provera. Majority of the respondents (87.5 percent) named health post as the main source of Depo-Provera supply where as 12.5 percent named Private clinics as the source. It also indicates that nobody named NGOS/INGOS as their source of the devices. Among users nobody had the side effect of Depo-Provera, they said. Respondents don’t know how the injection works to delay pregnancy. Respondents don’t know about the hormone's name that is in the Depo-Provera. All 66.67 percent respondents, who were used Depo-Provera knew if they used Depo-Provera, they would be free from the unwanted pregnancy.
मानव स्रोत विकासले आर्थिक तथा शैक्षिक क्षेत्रमा पारेको प्रभाव वेल्टार वसाहा नगरपालिका, उदयपुर (manav srot vikasle aarthik tatha shaikshik kshetrma pareko pravaw)
(अर्थशास्त्र शिक्षा विभाग, 2013) गेलाल Gelal, सीता Sita
मानवस्रोत विकासले आर्थिक तथा शैक्षिक क्षेत्रमा पारेको प्रभावको अध्ययन गर्न तयार गरिएको यस शोधपत्रमा नमुना छनोटमा परेका वेल्टार वसाहा नगरपालिका, वडा नं.२ मा रहेका सम्पूर्ण घरधुरीहरूको अध्ययन गर्नु रहेको छ । अध्ययनको मुख्य उद्देश्य मानव स्रोत विकासको अवस्था पत्ता लगाउनु, मानव स्रोत विकासले उनीहरूको आर्थिक तथा शैक्षिक क्षेत्रमा पारेको प्रभावको विश्लेषण गर्नु र मानव विकास सूचकाङ्कको गणना गर्नु रहेको छ । शोधपत्रको उद्देश्य पूरा गर्न परिमाणात्मक र गुणात्मक दुवै ढाँचाको प्रयोग गरी प्राथमिक र द्वितीय स्रोतका माध्यमबाट तथ्याङ्क सङ्कलन गरी प्राप्त तथ्याङ्कलाई आवश्यकताअनुसार तालिका र वृत्तचित्रको माध्यमबाट विश्लेषण गरिएको छ । प्राथमिक तथ्याङ्क सङ्कलन गर्दा अध्ययन क्षेत्रको घरधुरीलाई प्रत्यक्ष रूपमा प्रश्न सोधेर तथ्याङ्क सङ्कलन गरिएको थियो । जसको निम्ति उद्देश्यमूलक र सुविधाजनक नमुना छनोट विधिको आधारमा छनोट गरिएको छ । जसमा वेल्टार वसाहा नगरपालिका वडा नं.२ मा रहेका ६८० घरपरिवारमध्ये २०० घरपरिवारलाई गोलाप्रथा ९च्बलमयm कबmउष्लिन० विधि छनोट गरिएको छ । द्वितीय तथ्याङ्कको स्रोतको रूपमा सम्बन्धित जिल्ला विकास समितिको कार्यालय जिल्ला शिक्षा कार्यालय, अर्थ मन्त्रालय, नगरपालिकाको कार्यालय, तथ्याङ्क विभाग, मानव विकास प्रतिवेदनबाट प्रकाशित विभिन्न पुस्तक, विभिन्न लेखकहरूको लेख, रचना र अन्य प्रकाशित तथा अप्रकाशित तथ्याङ्कलाई आधार मानिएको छ । अध्ययन क्षेत्रका मानिसहरूको आर्थिक अवस्था, शैक्षिक अवस्था, स्वास्थ्य अवस्थाको अध्ययन गरिएको छ । अध्ययन क्षेत्रमा ३.५ प्रतिशत घरपरिवार भूमिहीन र १.५ प्रतिशत घरपरिवारको २० विगाभन्दा बढि भूमि रहेको पाइयो । नमुना छनोट घरपरिवारको मुख्य पेसा कृषि तथा पशुपालन रहेको पाइयो जसमा ५९.६४ प्रतिशत मानिसहरू संलग्न भएको पाइयो । घरपरिवारको स्रोतगत आम्दानीको अध्ययन गर्दा सबैभन्दा बढी जागिर तथा नोकरीबाट ४७.१४ प्रतिशत आम्दानी भएको पाइयो भने सबैभन्दा व्यापार तथा उद्यमीबाट १५.५७ प्रतिशत आम्दानी हुने गरेको पाइयो । त्यस्तै पारिवारिक तहगत वार्षिक आम्दानीको अध्ययन गर्दा १ लाखदेखि २ लाखसम्म वार्षिक आम्दानी हुने २० प्रतिशत घरपरिवार पाइयो भने ४ लाखभन्दा बढी आम्दानी हुने ७.५ प्रतिशत घरपरिवार पाइयो । यहाँ प्रतिघरपरिवारको वार्षिक औषत आय २१८६०० र प्रतिव्यक्ति औषत आय ३५७०७.३१ रहेको पाइयो । अध्ययन क्षेत्रका मानिसहरूले सबैभन्दा बढी उपभोगमा ४५.३३ प्रतिशत खर्च गरेको पाइयो भने कुल आयको तहगत खर्चलाई हेर्दा १ लाख ५० हजारदेखि २ लाखसम्म वार्षिक रूपमा खर्च गर्ने ४५ प्रतिशत घरपरिवार पाइयो । त्यस्तै प्रतिघरपरिवारको औषत वार्षिक खर्च १६५४२४ पाइयो भने प्रतिव्यक्ति वार्षिक औषत खर्च २६८९८.३७ रहेको पाइयो । जम्मा वार्षिक कुल आय ४३९२००० पाइयो भने वार्षिक खर्च ३३०८५००० पाइयो भने कुल वार्षिक वचत १०८३५००० रहेको पाइयो, जसमध्ये सबैभन्दा बढी ५०,००० देखि ६०,००० हजारसम्म वार्षिक वचत गर्ने ४२.५ प्रतिशत घरपरिवार सबैभन्दा कम १०,००० देखि २०,००० सम्म वचत गर्ने ३.५ प्रतिशत घरपरिवार रहेको पाइयो । अध्ययन क्षेत्रमा ८५.३६ प्रतिशत मानिसहरू बिरामी हुँदा डाक्टरकोमा गए पनि १४.६४ प्रतिशत मानिसहरू अझै पनि धामीझाँक्रीकोमा गएको पाइयो । अझै पनि यस क्षेत्रमा परम्परागत रूढीवादी संस्कार, अन्धविश्वास र पारिवारिक हेलचेक्राइका कारण वर्षेनी शिशु मृत्यु, बालमृत्यु र मातृमृत्यु जस्ता घटनाहरू घटिरहेको पाइयो । अध्ययन क्षेत्रमा रहेका सदस्यहरूको तालिमको अवस्थालाई हेर्दा उक्त क्षेत्रमा काम गर्न सक्ने सक्रिय जनशक्ति ५७० जनामध्ये ३७ प्रतिशत ले विभिन्न खालका सीपमूलक तालिम लिएको पाइयो भने ६३ प्रतिशतले तालिम नलिएको पाइयो । अध्ययन क्षेत्रमा सबैभन्दा बढी डकर्मीको तालिम लिएको पाइयो भने सबैभन्दा कम शिक्षक तालिम लिएको पाइयो । अध्ययन क्षेत्रको शैक्षिक अवस्थालाई हेर्दा ८५ प्रतिशत मानिसहरू साक्षर रहेको पाइयो भने १५ प्रतिशत मानिसहरू निरक्षर रहेको पाइयो । कुल साक्षर जनसङ्ख्यामध्ये एस.एल.सी.सम्मको शिक्षा हासिल गरेका ७२ प्रतिशत मानिसहरू पाइए भने १३ प्रतिशतले उच्च शिक्षा हासिल गरेको पाइयो । अध्ययन क्षेत्रका ५ वर्षदेखि २५ वर्षसम्मका ४५७ बालबालिकाहरूले अध्ययन गर्ने शैक्षिक संस्था सम्बन्धी विवरण हेर्दा ८० घरपरिवारका ४८.५७ प्रतिशत बालबालिकाहरू सामुदायिक विद्यालयमा अध्ययन गरेको पाइयो भने ६० घरपरिवारका २०.७९ प्रतिशत बालबालिका संस्थागतमा र ६० घरपरिवारका ३०.६४ प्रतिशत बालबालिकाहरू दुवै विद्यालयमा अध्ययन गरेको पाइयो भने औपचारिक विद्यालय शिक्षाको उमेर पुगेका सत प्रतिशत बालबालिकाहरू विद्यालयमा भर्ना गराइएको पाइयो ।अध्ययन क्षेत्रको मानव विकास सूचकको अध्ययन गर्दा यहाँको मानव विकास सूचकाङ्क ०.४८१ रहेको पाइयो । ग्ल्म्ए ले तोकेअनुसार ०.०० देखि ०.४९९ सम्म न्यून मानव विकास सूचकाङ्क भनी परिभाषित गरेकाले अध्ययन क्षेत्रमा न्यून मानव विकास सूचकाङ्क रहेको पाइयो ।
सामुदायिक तथा संस्थागत माध्यमिक तहको विद्यार्थी प्रवाहदर र शैक्षिक उपलब्धिको तुलनात्मक विश्लेषण एक अध्ययन : भद्रपुर नगरपालिका, झापा (Community and institutional secondary level student flow rate and academic achievement comparative analysis a study: Bhadrapur municipality, Jhapa
(अर्थशास्त्र शिक्षा विभाग, 2016) सापकाेटा Sapkota, कामना Kamana
प्रस्तुत शाेधपत्र सामुदायिक तथा संस्थागत माध्यमिक तहको विद्यार्थी प्रवाहदर र उपलब्धिको तुलनात्मक विश्लेषण शीर्षकमा झापा जिल्ला भद्रपुर नगरपालिका अर्न्तगतका विद्यालयमा गरिएको एक अध्ययन हो । यस अध्ययनका क्रममा अध्ययन क्षेत्रका सामुदायिक तथा संस्थागत माध्यमिक तहको विद्यार्थी प्रवाहदर पत्ता लगाउनु, सामुदायिक तथा संस्थागत माध्यमिक विद्यालयको प्रतिएकाई विद्यार्थी लागत पत्ता लगाउनु र सामुदायिक तथा संस्थागत विद्यालयको प्रतिएकाई विद्यार्थी लागत र शैक्षिक उपलब्धिको तुलनात्मक विश्लेषण गर्ने उद्देश्य राखी अध्ययन कार्य अगाडि बढाइएको छ । यो शोधपत्र दुई वटा विद्यालयलाई नमूना छनौट गरी अध्ययन अनुसन्धान गरिएको छ । अध्ययनका लागि शोधकर्ता स्वयम उपस्थित भई विद्यालयको विद्याथी प्रवाहदरको अवस्था थाहा पाउन विद्यार्थी, अभिभावक, प्र.अ., विद्यालय परिवार, जिम्मेवार निकाय समेतलाइ प्रत्यक्ष तथा अप्रत्यक्ष अन्तवार्ता, प्रश्नोत्तर, छलफल आदि कार्य सञ्चालन गरिएको छ । यसका लागि तथ्याङ्क संकलन कार्य गुणात्मक साथै परिमाणात्मक विधिबाट प्राथमिक र आवश्यक परेका तथ्याङ्क द्वितिय स्रोतका माध्यमबाट संकलन गरी प्राप्त तथ्याङ्कलाई आवश्यकताअनुसार तालिका र स्तम्भचित्रबाट प्रस्तुत गरी तिनको व्याख्या र विश्लेषण गरिएको छ । प्राथमिक स्रोतबाट तथ्याङ्क संकलन गर्न छुट्टाछुट्टै प्रश्नहरु निर्माण गरी प्र.अ., शिक्षक, विद्यार्थी, अभिभावकलाई प्रत्यक्ष अन्तवार्ता लिइ तथ्याङ्क संकलन गरिएको छ । द्वितीय तथ्याङ्कहरु विभिन्न लेख, रचना, बुलेटिन, पत्रपत्रिका, न.पा., जि.वि.स.को कार्यालय, शिक्षा कार्यालय, केन्द्रिय तथ्याङ्क विभाग, अन्य प्रकाशित र अप्रकाशित तथ्याङ्कलाई साथै विद्यालयका विद्याथी अभिलेखबाट संकलन गरिएको छ । यस अध्ययनमा सामुदायिक विद्यालयको भन्दा संस्थागत विद्यालयको विद्यार्थी प्रवाहदर उच्च देखिनुका साथै उपलब्धिस्तर पनि राम्रो पाइएको छ । सामुदायिक र संस्थागत विद्यालयको प्रवाहदरलाई हेर्दा शैक्षिक सत्र २०७१ र ०७२ लाई आधार मान्दा कक्षा ९ मा कुल १६२ र कक्षा १० मा १७७ जना विद्यार्थी भर्नादर देखिएको छ । त्यस्तै संस्थागत विद्यालयमा विद्यार्थी प्रवाहदर अवलोकन गर्दा शैक्षिक सत्र २०७१ – ०७२ लाई आधार मान्दा कक्षा ९ मा कुल २०८ र कक्षा १० मा कुल २१७ जना विद्यार्थी भर्नादर देखिन्छ । माथिको तथ्याङ्कबाट के स्पष्ट हुन आउँछ भने सामुदायिक भन्दा संस्थागत विद्यालयतर्फ बालबालिकाहरु आकर्षित भएको देखिन्छ । त्यसैगरी विद्यार्थी उत्तीर्णदरलाई हेर्दा सामुदायिक तर्फ शै.सं. २०७१–०७२ मा कक्षा ९ मा कुल १४६ र कक्षा १० मा १४२ उत्तीर्ण भएका छन भने संस्थागत तर्फ कक्षा ९ मा २०० र कक्षा १० मा २१३ जना उत्तीर्ण भएका छन । यसलाई हेर्दा भर्नादर भन्दा कम विद्यार्थी सामुदायिक विद्यालयमा उत्तीर्ण भएको देखिन्छ भने संस्थागत तर्फ भर्ना भएका विद्यार्थी सामदायिकमा भन्दा संस्थागत विद्यालयमा उत्तीर्णदर बढि रहेको पाइन्छ । कक्षा दाहो¥याउने दरलाई हेर्दा सामुदायिक भन्दा संस्थागत विद्यालयमा कम देखिन्छ र कक्षा बिचैमा छाडने दर पनि सामुदायिक भन्दा संस्थागत विद्यालयमा न्यून रहेको छ । जहाँ सामुदायिक विद्यालयमा शै.स. २०७१ – ०७२ मा कुल विद्यार्थी मध्येबाट कक्षा ९ मा ११ जनाले कक्षा छाडेका छन भने कक्षा १० मा २९ जनाले कक्षा छाडेको तथ्याङ्कबाट प्राप्त हुन आउँछ । संस्थागत विद्यालय अन्र्तगत शैक्षिक सत्र २०७१ – ०७२ वर्षको तथ्याङ्कलाई हेर्दा कक्षा ९ मा कुल विद्यार्थीहरुमध्येबाट ४ जना र कक्षा १० मा २ जनाले कक्षा छाडेको देखिन्छ । सामुदायिक विद्यालय र संस्थागत विद्यालयको औसत विद्यार्थी प्रवाहदर हेर्दा सामुदायिकतफ २ वर्षको शै.स. मा कक्षा ९ मा १६२ जना विद्यार्थी भर्ना भएकामा १४६ उत्तीर्ण, ११ जनाले कक्षा छाडेका र ५ जनाले कक्षा दोहो¥याइएको पाइयो भने कक्षा १० मा हेर्दा १७७ जना विद्यार्थी भर्ना भएकामा १४२ जना उत्र्तीण, २९ जनाले कक्षा छाडेका र ६ जनाले कक्षा दोहो¥याइएको पाइयो । संस्थागत विद्यालयतर्फ शै.सं. २०७१–०७२ मा कक्षा ९ मा २०८ विद्यार्थी भर्ना भएकामा २०० जना उत्र्तीण र ४ जनाले कक्षा छाडेका, ४ जनाले कक्षा दाहो¥याइएको पाइयो । कक्षा १० मा २१७ जना विद्यार्थी भर्ना भएकामा २÷३ जना उत्र्र्तीण र २ जनाले कक्षा छाडेको १ जनाले कक्षा दोहा¥याइएको पाइयो । यसरी हेर्दा शिक्षा क्षेत्रमा गरेको लगानी अनुरुप उपलब्धि प्राप्त नभएको कुरा सामुदायिक विद्यालयको तथ्याङ्कलाई हेर्दा प्रष्ट हुन आउँछ । सामुदायिक तथा संस्थागत विद्यालयको लागतलाई हेर्दा सामुदायिक तर्फ सरकारी लागत बढि देखिन्छ भने संस्थागत तर्फ अभिभावकको लागत बढी देखिएको छ जसले गर्दा सामुदायिक विद्यालयको भन्दा संस्थागत विद्यालयको उपलब्धिस्तर पनि उच्च नै देखिन्छ । सामुदायिक र संस्थागत विद्यालयको लागतलाई हेर्दा सामुदायिक विद्यालयमा शै.स. २०७१ मा कक्षा ९ मा वाषिक खर्च रु. २००० हुने गर्दछ भने कक्षा ९ मा शै.स. २०७२ मा रु. २१५० जुन कक्षा सुरु भएपछि एकमुष्ट रुपमा सामुदायिक विद्यालयले अभिभावक तथा विद्यार्थीबाट विभिन्न शिषकहरुमा राखी रकम लिने गर्दछ जुन विद्यार्थीको माध्यमिक तहको वार्षिक लागत रहेको छ । त्यस्तै शै.स. २०७१ मा सामुदायिक विद्यालयको कक्षा १० मा रु.२२०० र शै.स. २०७२ मा रु.२५०० रकम विद्यार्थीले माध्यमिक तहको शिक्षा प्राप्त गर्न खर्च गरेको देखिन्छ । अध्ययन क्षेत्रको संस्थागत माध्यमिक विद्यालयमा शै.स. २०७१ मा कक्षा ९ मा प्रतिविद्यार्थी वार्षिक लागत रु.१८०० रहको जुन सामुदायिक विद्यालयको भन्दा अत्यन्तै उच्च रहेको छ । शै.स. २०७२ मा कक्षा १० मा प्रतिविद्यार्थी वार्षिक लागत रु.१८८०० रहको छ र समग्रमा भन्दा सामुदायिक मा.वि. तहमा सरकारी अनुदान प्राप्त हुनाले अभिभावकको लागत कम रहेको पाउन सकिन्छ जहाँ प्रतिविद्यार्थी वार्षिक औसत लागत कक्षा ९ मा रु.२०७५ र कक्षा १० मा रु.२३५० रहेको छ । संस्थागत विद्यालय नाफामा प्रेरित हुने हुदा सम्पुर्ण आम्दानीको स्रोत नै अभिभावक रहका छन जसले यहाँको विद्यार्थी वार्षिक लागत पनि बढिरहेको छ । संस्थागत विद्यालयको कक्षा ९ मा रु.१८४०० र कक्षा १० मा रु.२०४७५ औसत लागत रहेको छ । सामुदायिक तथा संस्थागत माध्यमिक तहमा लगानी र उपलब्धिलाई हेर्दा के अनुमान लगाउन सकिन्छ भने शैक्षिक उपलब्धि बढाउनका लागि लगानी बढाए अनुरुप व्यवस्थापकीय कुरामा पनि ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ । सुधारित शिक्षा प्रणाली, विद्यालयमा कडा अनुशासन बालमैत्री शिक्षा पद्धति, तालिमको पुर्नताजगी, शिक्षकको पेशागत क्षमताको विकास तथा कदर, स्वच्छ शैक्षिक वातावरण साथै भौतिक तथा शैक्षिक व्यवस्थापन पनि उच्च शैक्षिक उपलब्धी प्राप्त गर्ने माध्यमको रुपमा रहेको पाइन्छ । अन्त्यमा यस अध्ययनबाट प्राप्त नतिजाको आधारमा बालबालिकाको कक्षा बालमैत्री हुनुपर्न े, शिक्षक प्राध्यापकहरुलाई तालिमको व्यवस्था, छात्रवृत्तिको व्यवस्था, विद्यालयको भौतिक सुधार, सरोकारवालाहरुलाई सचेतनामूलक कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने सुझावहरु, विद्यालयमा विद्यार्थी प्रवाहदर बढाउने रणनीतिहरु कार्यान्वयन र नीतिसँग सम्बन्धित सुझाव, प्रयोगात्मक र आगामी अध्ययनका लागि आवश्यक सुझावहरु प्रस्तुत गरिएको छ ।

Browse

Browsing Education by Academic Level "Bachelor"

Results Per Page

Sort Options