Curriculum and Evaluation
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item सामुदायिक र संस्थागत विद्यालयको पाठ्यक्रम कार्यान्वयनको तुलना {Samudayik ra sansthagat bidhyalaya pathyakram karyanayanko tulana}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2016) चौधरी Chaudhary, राधा कुमारी Radha KumariAvailable with full textItem विद्यालयमा आधारित बालविकास केन्द्रको वर्तमान अवस्था {Bidhyalayama aadharit balbikas kendrako bartaman awastha}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2014) राउत Raut, हरिराम HariramAvailable with full textItem निरन्तर मूल्याङ्कन प्रणालीले शिक्षण सिकाइ प्रक्रियामा पारेको प्रभाव {Nirantar mulyankan pranalile shikshyan sikai prakriyama pareko prabhab}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2015) ढकाल Dhakal, हरि HariAvailable with full textItem गणित विषयको पाठ्यक्रम कार्यान्वयनको अवस्था {Ganit bishayako pathyakram karyanoyanko awastha}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2016) कोइराला Koirala, मेघनाथ MeghnathAvailable with full textItem प्राथमकि तहमा सामाजिक पाठ्यक्रमकाे मूल्याङ्कन {Prathamik tahama samajik pathyakramko mulyankan}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2014) खनाल Khanal, विन्दु BinduAvailable with full textItem बालविकास तहमा पाठ्यक्रम कार्यान्वयनको अवस्था {Balbikash tahama pathyakram karyanwayanko awastha}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2013) भन्डारी Bhandari, देवीकुमारी Devi KumariAvailable with full textItem सामुदायिक विद्यालयमा निरन्तर विद्यार्थी मूल्याङ्कनको प्रभाव {Samudayik bidhyalayama nirantar bidhyarthi mulyankanko prabhab}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2014) पौडेल Poudel, अनिता AnitaAvailable with full textItem सामुदायिक विद्यालयमा निर्माणात्मक विद्यार्थी मूल्याङ्कनको प्रयोग {Samudayik bidhyalayama nirmanatmak bidhyarthi mulyankanko prayog}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2017) ढकाल Dhakal, अनिता AnitaAvailable with full textItem सामाजिक अध्ययनको सिकाइ उपलब्धिमा प्रभाव पार्ने कारक तत्त्वहरू {Factors affecting learning achievement in social studies}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2016) पोखरेल Pokharel, दामोदर DamodarAvailable with full textItem आधारभुत तहमा अध्यापनरत शिक्षकहरुको शिक्षण सिकाई प्रक्रियाको अध्ययन {A Study of the Teaching Learning Process of Teachers Teaching at the Basic Level}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2016) चौधरी Chaudhary, धुब प्रकाश Dhruba PrakashAvailable with full textItem बालविकास केन्द्रमा सहयोगीकर्ताको पेशागत गुणहरु {Professional Qualities of Helpers in Child Development Centers}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2014) साह Sah, अनिल कुमार Anil KumarNot availableItem माध्यमिक तहकाे अनिवार्य विज्ञान विषयकाे शिक्षण क्रियाकलाप (Madhyamik tahako anibarya vigyan vishayako shikshan kriyakalap)(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2016) सिंह Singha, ऋषि कुमार Rishi Kumarनेपालको शिक्षा प्रतिवेदन २०४९ र उ.रा.शि.आ.को प्रतिवेदन २०५५ ले निर्दिष्ट गर अनुसार माध्यमिक तहमा अनिवार्य विज्ञान विषयको पाठयक्रम भाग १ को रूपमा लागू गर्दै आइरहेको छ । माध्यमिक तहको अनिवार्य विषयहरूमा शिक्षण सिकाइ क्रियाकलापको अवस्था अध्ययनको उद्देश्य अन्तर्गत मा.वि. तहमा विज्ञान शिक्षण गर्ने शिक्षकको पृष्ठभूमि पहिचान गर्नु शिक्षण सिकाइ क्रियाकलापको अवस्था पत्ता लगाउनु र शिक्षणप्रति शिक्षक र विद्याथीहरूको दृष्टिकोण पहिचान गर्नु रहेको थियो । यो अध्ययन सिरहा जिल्ला, अर्नमा क्षेत्रका ४ वटा मा.वि.लाई उद्देश्यात्मक नमूना छनोट विधिद्वारा सोही विद्यालयमा अध्यापनरत ४ शिक्षक, ४ जना प्र.अ.लाई अन्तर्वार्ता र ४८ जना विद्याथीहरूलाई समूह छलफल निर्देशिका तथा कक्षा शिक्षण अवलोकनबाट सूचना संकलन गरिएको थियो । अध्ययनको प्राप्तिमा कक्षा कोठा व्यवस्थापन सामान्यतया सबै विद्यालयमा राम्रो पाइयो भने अनिवार्य विज्ञान विषय शिक्षकहरू बढी स्थानीयम मद्येशी र दलित समुदायका पुरुष, धार्मिक आस्था हिन्दु धर्म, मातृभाषा मैथिली आवश्यक न्युनतम शैक्षिक योग्यता स्नातकतह उत्तिण गरेका, तालिम प्राप्त, अध्यापन र अध्ययन गर्ने विषय एउटै पाइयो । शिक्षण सिकाइ क्रियाकलापमा सबै विषय शिक्षकले लिखित पाठयोजना निर्माण नगरिकन कक्षा शिक्षण गर्दा पूर्व पाठको स्मरण गराइ नयाँ पाठको सुरुवात गर्दै कहिले काँही मात्र शैक्षिक सामग्रीको प्रयोग गरि सोही अनरूप व्याख्यान छलफल, प्रश्नोत्तर विधिको प्रयोग गरी लिखित र मौखिक प्रश्नद्वारा मूल्यांकन गरी अन्त्यमा पाठको सारांश बताई आवश्यकता अनुसार गृहकार्य दिने र हेर्ने गरिएको पाइयो । सुधारात्मक शिक्षणको लागि लिखित रूपमा पाठयोजना निमार्ण गरी, विषयवस्तु अनुसारका शैक्षिक सामग्रीद्वारा शिक्षिण विधिको छनोट र प्रयोगद्वारा निरन्तर मूल्यांकन गरी तत्कालै पृष्ठपोषण दिनुपर्ने, यसका लागि प्रत्येक कक्षामा विद्यार्थी संख्या बढीमा २५ जना राखी विषयवस्तु अनुसारका शैक्षिक सामग्री सम्बन्धित निकायले व्यवस्था गर्नुपर्ने अधिकांश शिक्षक तथा विद्यार्थीको दृष्टिकोण पाइयो । सुधारात्मक शिक्षणको लागि शिक्षकलाई बेला बेलामा पुर्नताजकि तालिम दिनुपर्छ र तालिममा शिकेका कुरालाई शिक्षणमा लागु गरेको छ छैन अनुगमन गर्नुपर्ने साथै शिक्षण सिलसिलामा विद्यार्थीलाई उत्प्रेरित गर्ने । बिषय वस्तुको प्रकृति अनुसार लिखित पाठयोजना निर्माण गरी सकेसम्म आवश्यक शैक्षिक सामग्रीको प्रयोग गरी शिक्षण गर्नुपर्दछ । विषयवस्तु अनुसार विद्यार्थी केन्द्रित शिक्षण विधिको प्रयोग गर्दै निरन्तर मूल्यांकनका साधनद्वारा मूल्यांकन साथै तत्काल पृष्ठपोषण शिक्षकले दिनुपर्दछ । यसरी प्रभावकारी शिक्षणका लागि सम्बन्धित निकायले विद्यालयमा आवश्यक पर्ने शैक्षिक सामग्रीको व्यवस्था गरी शिक्षकलाई शिक्षण सम्बन्धी तालिम दिई समय–समयमा कक्षा अवलोकन गर्नुपर्ने सुझावहरू दिएको छ ।Item सार्वजनिक विद्यालयकाे कक्षा शिक्षणका दण्डकाे स्थिती (Sarvajanik vidyalayko Kaksha Shiksanka Dandako sthiti)(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2015) मण्डल Mandal, मदन कुमार Madan Kumarप्राथमिक विद्यालयको कक्षा शिक्षणका दण्डको अवसथा पहिचान गर्ने, दण्डले बालबालिकाहरुको सिकाइमा पारेको असर सम्बन्धी सरोकारवालाहरुको धारणा पत्ता लगाउने तथा दण्डले उत्पन्न गराएका समस्या हरुकाे खोजी गर्ने उद्दयश्यले यो अध्ययन गरिएको थियो । उपर्युक्त उद्द े शय पूरा गर्नका लागि सिरहा जिल्लाको रामनगर मिर्चैया भित्र रहेका सामूदायिक प्राथमिक विद्यालयहरुमध्ये ३ वटा विद्यालयलाई उद्देशयात्मक नमुना छनोट प्रक्रिया अनुरुप छनोट गरिएको थियो । छनैटमा परेका विद्यालयका प्रधानाध्यापक, विद्यार्थी र अभिभावकहरुसँग अन्तर्वार्ता तथा शिक्षकरुसँग प्रशनावली र अप्रत्यक्ष रुपमा प्रत्येक विद्यालयमा ३÷३ वटा कक्षा अवलोकन गरी विभिन्न सूचना एवं जानकारीहरु संकलन गरिएको थियो । त्यसैगरी सूचनाको साहायक स्रोतको रुपमा विभिन्न पत्रपत्रिकामा छापिएका लेख, घटना तथा पु स्तकलाई लिएको थियो । यस अध्ययाका लागि छनैटमा परेका विद्यालयका सवै शिक्षकहरुले कुनै न कुनै रुपमा विभिन्न किसिमका दण्डहरुको प्रयोग गरेको पाइएको थियो । विद्यालयमा बालबालिकालाई अनुशासित बनाउन ,कक्षाकोठा नियन्त्रित गर्न, पढाइमा ध्यान केन्द्रित गराउन तथा बानी व्यहोरामा सुधार गर्ने बहानामा दुई किसिमका दण्डको प्रयोग गरिएको पाइएको थियो । पहिलो शारीरिक दण्डहरु (लठ्ठि तथा हातले शरीरका विभिन्न भागमा पिट ् ने मुर्गा बनाउने, उठसबस लगाउने काम तान्ने रौं उखेल्ने आदि) भने दोस्रो मनेवैज्ञानिक सजायहरु ( होच्याएर गाली गर्ने। विभिन्न जनावरका नाम दिइ गाली गर्ने जस्तै गधा,बाँदर कुकुर आदि, पिट् ने धम्की दिने कक्षाबाट बाहिर निकाल्ने, जिस्काउने, काले, फुच्ची, अन्धा, बाहिरा भनि गाली गर्ने आदि) रहेका थिए । यि दुई किसिमका दण्ड मध्य े कसैले शारीरिक दण्डको प्रयोग बढी गरेको भने कसैले मनेवैज्ञानिक किसिम दण्डको प्रयोग बढी गरेको पाइयो । यसैगरी केही अप्रत्यक्ष तथा प्रणालीगत सजायहरु प्नि बालबालिकाहरुले पाएको देखियो जस्तै शिक्षण भाषा, कोठाकोठा व्यवस्थापन, शिक्षक तालिम अभाव, सामाग्री आदिको अभाव । यसैगरी बालबालिकाहरुलाई दिइने दण्डले उनीहरुको सिकाइमा सकारात्मक तथा नकारात्मक दुवै किसिमको असर परेको प्रतिक्रिया सरोकारवालाले दिएका पाइयो । सकारात्मा असरमा बानी व्यहोरामा सुधार आएको, पढाइमा ध्यान केन्द्रित गरेको आदि जस्ता छन भने नाकारातमक असरमा विद्यालयमा उपस्थिति न्यून हुने, कक्षामा निस्कृय हुने, शिक्षकसँग डराउने आदि रहेका थिए । बालबालिकाहरुलाइ दण्द दिदा विभिन्न किसिमका समस्याहरु आउने गरेको कुरा सरोकारवालाहरुले बताइएका थिए । दण्ड दिदा चोट पटक लगदा आउने समस्याहरु विद्यालयमा कम उपस्थित हुने तथा छोड ् ने समस्या, पढाइप्रति उत्साहित नहुने, आफु भन्दा ठुला तथा शिक्षकको आदर नगर्ने जस्ता रहेको बताएको पाइयो । द्यालयमा बालबालिकहरुलाई दण्डको बारेमा प्रधानाध्यापक शिक्षकहरु तथा अभिभावकहरुले यो एक अनुचित मार्ग हो । यसले बालवालिकाहरुको बिभिन्न पक्षको बिकासमा नराम्रो असर पर्ने गर्दछ त्यसैले शिक्षण गर्दा यसको प्रयोग गर्नु हुदैन । यधपि सुधारात्मक तथा सचेततात्मक असर पुरयाउने भएकाले प्रयोग गर्न सकिने भए पनि शारीरिक दण्डको आवश्यकता नभएको प्रतिक्रिया सरोकारवालाहरुले व्यक्त गरेका थिए । दण्ड न्यूनीकरण् गर्न प्रधानाध्यापक शिक्षक थुप्रै प्रयास गरेको तथा न्यूनिकरण् गर्ने योजन रहेको बताए भने अभिभावकहरुले यस सम्बन्धी विद्यालयमा गुनासा गरेको र अगाामी दिनमा सचेत हुने प्रतिक्रिया रहेको पाइयो । अध्ययनबाट प्राप्त निष्कर्षका आधारमा केही सुझावहरु प्रस्तुत गरिएको छ । शिक्षकले दण्डलाई निरुत्साहित गर्न बालबालिकाको मनेभावना बुझि शिक्षण गर्नुपर्ने, दण्डलाई निरुत्साहित गर्न योग्य शिक्षकको व्यवस्था हुनु पर्ने तथा शिक्षक तालिमको वयवस्था हुनुपर्ने, शिक्षकको कक्षा शिक्षण अनुगमन गर्ने वयवस्था हुुनु पर्ने, अभिभावकहरुले आफ ् ना बच्चाले विद्यालयमा पाएको व्यवहारप्रति सचेत हुनुपर्ने, राज्यले विद्यालयमा दिइने शारीरिक दण्डलाई प्र तिबन्ध लगाउनु पर्ने अदि रहेका छन्।Item प्राथमिक विधालयमा मानवीय र भाैतिक स्रोतकाे व्यवस्थापन (Management of human and physical resources in primary schools)(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2015) कार्की Karki, भरतमणि Bharatmaniउपलब्ध छैनItem स्नातक तहमा अभ्यास शिक्षण कार्यक्रम कार्यन्वयनको अवस्था {Snatak tahama abhayas shikshyan karyakram karyanayanko awastha}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2013) पहाडी Pahadi, मिलन MilanAvailable with full textItem सामुदायिक र संस्थागत विद्यालयहरुमा कक्षा ८ को पाठ्यक्रम कार्यान्वयनको स्थिती {Status of Class 8 Curriculum Implementation in Community and Institutional Schools}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2020) कुँवर Kunwar, राजीव RajibAvailable with full textItem प्राथमिक तहमा स्थानिय पाठ्यक्रम निर्माण, कार्यन्वयन तथा मुल्याङ्कनको अवस्था {Prathamik tahama sthanita pathyakram nirman, karyanayan tatha mulyankanko aawastha}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2016) जयसवाल Jaiswal, शत्रुध्न प्रसाद Shatrudhan PrasadNot availableItem समुदाय तथा विद्यालयस्तरबाट सञ्चालित पूर्वप्राथमिक पाठ्यक्रमको कार्यान्वयन अवस्था {Implementation status of pre-primary curriculum conducted at community and school level}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2012) अधिकारी Adhikari, भगीरथ BhagirathAvailable with full textItem दलित विद्यार्थीहरूले बीचैमा कक्षा छाड्नुका कारणहरू {Reasons of Droping Out of Classes by Dalit Students}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2022) कटवाल Katwal, सरस्वती SaraswotiAvailable with full textItem माध्यमिक तहका सामाजिक अध्ययन विषयको सिकाइ उपलब्धिमा प्रभाव पार्ने तत्वहरु {Factors Influencing the Learning Achievement of Secondary Level Social Studies Subject}(पाठ्यक्रम तथा मूल्याङ्कन विभाग, 2022) धमला Dhamala, चेतकुमार ChetkumarAvailable with full text